Corocznie w trzeci czwartek listopada obchodzony jest Światowy Dzień Rzucania Palenia. Początek akcji datowany jest na 1974 rok, kiedy to dziennikarz Lynn Smith zaapelował do czytelników swojej gazety by przez jeden dzień powstrzymali się od palenia papierosów, co w konsekwencji spowodowało, że 150 tysięcy ludzi spróbowało przez jedną dobę wytrzymać bez palenia. W kolejnych latach Amerykańskie Towarzystwo Walki z Rakiem uznało trzeci czwartek listopada za Dzień Rzucania Palenia. Inicjatywę rozpowszechniono także w wielu krajach na świecie, w tym od 1991 roku również w Polsce.
Według koncepcji pół Lalonde’a największy, bo 53% wpływ na zdrowie człowieka ma styl życia, na który składają się między innymi takie elementy: aktywność fizyczna, sposób odżywiania się, umiejętności radzenia sobie ze stresem, stosowanie substancji psychoaktywnych (nikotyna, alkohol, narkotyki) czy zachowania seksualne. Reasumując, jedną z głównych przyczyn złego stanu zdrowia jest niewiedza na temat czynników kształtujących zdrowie, brak umiejętności budowania kondycji zdrowotnej i poprawy zdrowia, a także korzystania z praw obywatelskich w tym zakresie. Celem obchodów Światowego Dnia Rzucania Palenia jest zwiększenie świadomości nt. skutków palenia papierosów, motywowanie palaczy do zerwania z nałogiem oraz ukazanie korzyści z życia w środowisku wolnym od dymu tytoniowego. Chociaż wydaje się, iż powszechnie wiadomo że palenie tytoniu niesie ze sobą negatywne skutki zdrowotne, to nadal na świecie pali papierosy około 1,2 miliarda ludzi. Około 80% palących papierosy to mieszkańcy krajów rozwijających się w tym 360 milionów mieszka w Chinach. W Polsce pali około 9 milionów osób (29% dorosłej populacji). Dane szacunkowe wskazują, że w ciągu roku wypalanych jest około 6 trylionów sztuk papierosów.
Dym tytoniowy jest kompleksem gazowo-płynno-stałym składającym się z ponad 4 tys. związków chemicznych, które inhalowane przez palacza wywierają szkodliwe działanie na cały jego organizm. W dymie tytoniowym zawartych jest prawie 60 substancji o udowodnionym działaniu rakotwórczym. Narażenie na dym tytoniowy może być rozpatrywane jako narażenie osób palących i tak zwaną ekspozycję środowiskową osób niepalących (palenie bierne). W literaturze naukowej istnieje wiele dowodów na to, że obydwa rodzaje narażenia mają poważne konsekwencje zdrowotne. Są one skutkiem działania nie tylko nikotyny i wielu innych substancji chemicznych jak np.: aceton, formaldehyd, cyjanowodór, metale ciężkie…
Aceton – jako substancja lotna bardzo dobrze wchłania się z dróg oddechowych, wywołując przy tym podrażnienie błony śluzowej i spojówek.
Formaldehyd – z uwagi na swoje działanie toksyczne został zaliczony do potencjalnych czynników rakotwórczych dla człowieka. Wywołuje podrażnienia błon śluzowych i spojówek.
Cyjanowodór – potocznie zwany kwasem pruskim, pochodzi ze spalania białek i aminokwasów zawartych w liściach tytoniu. Wchłania się przez śluzówki i skórę. Jego toksyczność wyraża się między innymi przez blokowanie szeregu enzymów oddechowych, oraz blokowanie ruchu rzęsek w nabłonku dróg oddechowych.
Kadm – dostaje się do organizmu człowieka drogą oddechową, pokarmową (woda i pożywienie). Tym niemniej u osób palących narażenie na kadm jest wyższe niż u innych. Osoby palące 20 papierosów dziennie mają poziom tego metalu we krwi cztery razy wyższy niż u niepalących.
Ołów – toksyczne działanie tego metalu na organizm człowieka jest związane z jego akumulacją w układzie kostnym (uszkadza szpik kostny), nerkach, wątrobie, mięśniach i mózgu. Ołów uszkadza dodatkowo układ nerwowy.
Obecnie każdego roku liczba zgonów odtytoniowych na świecie przekracza 5 milionów. W europejskim regionie WHO szacowana liczba przedwczesnych zgonów (w młodym i średnim wieku) przypisanych epidemii palenia tytoniu sięga 1,6 mln rocznie, a w 27 krajach Unii Europejskiej 700 tys. Dodatkowym problemem zdrowotnym jest bierne narażenie na dym tytoniowy. Szacunki z 2002 r. pokazują, że w Unii Europejskiej co roku z tego powodu umiera 80 tys. osób, w tym ok. 20 tys. niepalących.
Nigdy nie jest za późno by rzucić palenie.
801 108 108- TELEFONICZNA PORADNIA POMOCY PALĄCYM
Źródło: www.zdrowiewciazy.pl
Zdjęcie: www.pixabay.com
Autor: Magdalena Droździk, Dział Zdrowia Publicznego i Promocji Zdrowia
Data wprowadzenia: 15 listopada 2017
Data ostatniej aktualizacji: 15 listopada 2017