Zachorowania na COVID-19 (zapalenie płuc spowodowane nowym koronawirusem SARS-CoV-2)
W dniu 31 grudnia 2019 r. w Wuhan, w prowincji Hubei, w Chinach zgłoszono grupę przypadków zapalenia płuc o nieznanej etiologii. W dniu 9 stycznia 2020 r. Chińskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób ogłosiło, że czynnikiem, który wywołał epidemię choroby (COVID-19) jest nowy koronawirus (SARS-CoV-2).
W okresie od 31 grudnia 2019 r. do 21 maja 2020 r. odnotowano łącznie 4 960 975 potwierdzonych przypadków COVID-19, w tym 327 904 zgony (6,6%) (Tab.1).
Najwięcej przypadków COVID-19 zgłoszono w następujących krajach: Stany Zjednoczone (1 551 853), Rosja (308 705), Brazylia (291 579), Wielka Brytania (248 293), Hiszpania (232 555) i Włochy (227 364).
Najwięcej zgonów zgłoszono w następujących krajach: Stany Zjednoczone (93 439), Wielka Brytania (35 704), Włochy (32 330), Francja (28 132), Hiszpania (27 888) i Brazylia (18 859).
Tab.1. Geograficzne rozmieszczenie przypadków COVID-19 według stanu na dzień 21 maja 2020 r. (ECDC)
| Region | Places reporting cases | Cases | Deaths | Confirmed cases in the last 14 days |
| Africa | Algeria | 7542 | 568 | 2545 |
| Africa | Angola | 52 | 3 | 16 |
| Africa | Benin | 130 | 2 | 237 |
| Africa | Botswana | 29 | 1 | 6 |
| Africa | Burkina_Faso | 809 | 52 | 80 |
| Africa | Burundi | 42 | 1 | 23 |
| Africa | Cameroon | 3733 | 146 | 1468 |
| Africa | Cape_Verde | 349 | 3 | 158 |
| Africa | Central_African_Republic | 411 | 0 | 317 |
| Africa | Chad | 565 | 57 | 395 |
| Africa | Comoros | 34 | 1 | 26 |
| Africa | Congo | 420 | 15 | 156 |
| Africa | Cote_dIvoire | 2231 | 29 | 715 |
| Africa | Democratic_Republic_of_the_Congo | 1835 | 61 | 972 |
| Africa | Djibouti | 1828 | 9 | 708 |
| Africa | Egypt | 14229 | 680 | 6641 |
| Africa | Equatorial_Guinea | 890 | 7 | 451 |
| Africa | Eritrea | 39 | 0 | 0 |
| Africa | Eswatini | 217 | 2 | 94 |
| Africa | Ethiopia | 389 | 5 | 227 |
| Africa | Gabon | 1567 | 12 | 1128 |
| Africa | Gambia | 24 | 1 | 7 |
| Africa | Ghana | 6269 | 31 | 3178 |
| Africa | Guinea | 2863 | 18 | 1007 |
| Africa | Guinea_Bissau | 1038 | 6 | 563 |
| Africa | Kenya | 1029 | 50 | 447 |
| Africa | Lesotho | 1 | 0 | 1 |
| Africa | Liberia | 238 | 23 | 60 |
| Africa | Libya | 69 | 3 | 5 |
| Africa | Madagascar | 371 | 2 | 213 |
| Africa | Malawi | 72 | 3 | 29 |
| Africa | Mali | 931 | 55 | 300 |
| Africa | Mauritania | 131 | 4 | 123 |
| Africa | Mauritius | 332 | 10 | 0 |
| Africa | Morocco | 7133 | 194 | 1725 |
| Africa | Mozambique | 156 | 0 | 75 |
| Africa | Namibia | 16 | 0 | 0 |
| Africa | Niger | 920 | 58 | 150 |
| Africa | Nigeria | 6677 | 200 | 3532 |
| Africa | Rwanda | 314 | 0 | 46 |
| Africa | Sao_Tome_and_Principe | 251 | 8 | 77 |
| Africa | Senegal | 2714 | 30 | 1281 |
| Africa | Seychelles | 11 | 0 | 0 |
| Africa | Sierra_Leone | 570 | 34 | 345 |
| Africa | Somalia | 1573 | 61 | 700 |
| Africa | South_Africa | 18003 | 339 | 10195 |
| Africa | South_Sudan | 285 | 6 | 211 |
| Africa | Sudan | 2728 | 111 | 1876 |
| Africa | Togo | 340 | 12 | 212 |
| Africa | Tunisia | 1045 | 47 | 20 |
| Africa | Uganda | 264 | 0 | 166 |
| Africa | United_Republic_of_Tanzania | 509 | 21 | 29 |
| Africa | Western_Sahara | 6 | 0 | 0 |
| Africa | Zambia | 832 | 7 | 686 |
| Africa | Zimbabwe | 48 | 4 | 14 |
| America | Anguilla | 3 | 0 | 0 |
| America | Antigua_and_Barbuda | 25 | 3 | 0 |
| America | Argentina | 9270 | 403 | 4075 |
| America | Aruba | 101 | 3 | 0 |
| America | Bahamas | 97 | 11 | 5 |
| America | Barbados | 90 | 7 | 8 |
| America | Belize | 18 | 2 | 0 |
| America | Bermuda | 125 | 9 | 7 |
| America | Bolivia | 4919 | 199 | 3033 |
| America | Bonaire, Saint Eustatius and Saba | 6 | 0 | 0 |
| America | Brazil | 291579 | 18859 | 166361 |
| America | British_Virgin_Islands | 8 | 1 | 1 |
| America | Canada | 80091 | 6030 | 16595 |
| America | Cayman_Islands | 111 | 1 | 33 |
| America | Chile | 53617 | 544 | 30569 |
| America | Colombia | 17687 | 630 | 8728 |
| America | Costa_Rica | 897 | 10 | 136 |
| America | Cuba | 1900 | 79 | 197 |
| America | Curaçao | 16 | 1 | 0 |
| America | Dominica | 16 | 0 | 0 |
| America | Dominican_Republic | 13477 | 446 | 4670 |
| America | Ecuador | 34854 | 2888 | 6964 |
| America | El_Salvador | 1571 | 32 | 876 |
| America | Falkland_Islands_(Malvinas) | 13 | 0 | 0 |
| America | Greenland | 11 | 0 | 0 |
| America | Grenada | 22 | 0 | 1 |
| America | Guatemala | 2265 | 45 | 1467 |
| America | Guyana | 125 | 10 | 32 |
| America | Haiti | 596 | 22 | 488 |
| America | Honduras | 3100 | 151 | 1639 |
| America | Jamaica | 529 | 9 | 51 |
| America | Mexico | 56594 | 6090 | 28960 |
| America | Montserrat | 11 | 1 | 0 |
| America | Nicaragua | 25 | 8 | 9 |
| America | Panama | 9977 | 287 | 2246 |
| America | Paraguay | 833 | 11 | 393 |
| America | Peru | 104020 | 3024 | 49203 |
| America | Puerto_Rico | 2866 | 125 | 898 |
| America | Saint_Kitts_and_Nevis | 15 | 0 | 0 |
| America | Saint_Lucia | 18 | 0 | 0 |
| America | Saint_Vincent_and_the_Grenadines | 18 | 0 | 1 |
| America | Sint_Maarten | 77 | 15 | 1 |
| America | Suriname | 11 | 1 | 1 |
| America | Trinidad_and_Tobago | 116 | 8 | 0 |
| America | Turks_and_Caicos_islands | 12 | 1 | 0 |
| America | United_States_of_America | 1551853 | 93439 | 323250 |
| America | United_States_Virgin_Islands | 69 | 6 | 3 |
| America | Uruguay | 746 | 20 | 73 |
| America | Venezuela | 824 | 10 | 445 |
| Asia | Afghanistan | 8145 | 187 | 4753 |
| Asia | Bahrain | 7888 | 12 | 3954 |
| Asia | Bangladesh | 26738 | 386 | 15019 |
| Asia | Bhutan | 21 | 0 | 14 |
| Asia | Brunei_Darussalam | 141 | 1 | 2 |
| Asia | Cambodia | 122 | 0 | 0 |
| Asia | China | 84067 | 4638 | 97 |
| Asia | India | 112359 | 3435 | 59407 |
| Asia | Indonesia | 19189 | 1242 | 6751 |
| Asia | Iran | 126949 | 7183 | 25299 |
| Asia | Iraq | 3724 | 134 | 1244 |
| Asia | Israel | 16670 | 279 | 360 |
| Asia | Japan | 16424 | 777 | 961 |
| Asia | Jordan | 672 | 9 | 199 |
| Asia | Kazakhstan | 7234 | 35 | 2732 |
| Asia | Kuwait | 17568 | 124 | 11279 |
| Asia | Kyrgyzstan | 1313 | 14 | 418 |
| Asia | Laos | 19 | 0 | 0 |
| Asia | Lebanon | 961 | 26 | 211 |
| Asia | Malaysia | 7009 | 114 | 581 |
| Asia | Maldives | 1186 | 4 | 569 |
| Asia | Mongolia | 140 | 0 | 99 |
| Asia | Myanmar | 199 | 6 | 37 |
| Asia | Nepal | 444 | 2 | 345 |
| Asia | Oman | 6043 | 30 | 3140 |
| Asia | Pakistan | 48091 | 1017 | 24018 |
| Asia | Palestine | 577 | 4 | 31 |
| Asia | Philippines | 13221 | 842 | 3217 |
| Asia | Qatar | 37097 | 16 | 19125 |
| Asia | Saudi_Arabia | 62545 | 339 | 30607 |
| Asia | Singapore | 29364 | 22 | 9166 |
| Asia | South_Korea | 11122 | 264 | 312 |
| Asia | Sri_Lanka | 1028 | 9 | 231 |
| Asia | Syria | 58 | 3 | 13 |
| Asia | Taiwan | 441 | 7 | 2 |
| Asia | Tajikistan | 1936 | 44 | 1557 |
| Asia | Thailand | 3034 | 56 | 45 |
| Asia | Timor_Leste | 24 | 0 | 0 |
| Asia | Turkey | 152587 | 4222 | 20843 |
| Asia | United_Arab_Emirates | 26004 | 233 | 10266 |
| Asia | Uzbekistan | 2950 | 13 | 717 |
| Asia | Vietnam | 324 | 0 | 53 |
| Asia | Yemen | 180 | 29 | 155 |
| Europe | Albania | 964 | 31 | 132 |
| Europe | Andorra | 762 | 51 | 11 |
| Europe | Armenia | 5271 | 67 | 2489 |
| Europe | Austria | 16275 | 633 | 624 |
| Europe | Azerbaijan | 3631 | 43 | 1504 |
| Europe | Belarus | 32426 | 179 | 13171 |
| Europe | Belgium | 55983 | 9150 | 5202 |
| Europe | Bosnia_and_Herzegovina | 2334 | 135 | 347 |
| Europe | Bulgaria | 2331 | 120 | 553 |
| Europe | Croatia | 2234 | 96 | 115 |
| Europe | Cyprus | 922 | 17 | 39 |
| Europe | Czechia | 8721 | 304 | 747 |
| Europe | Denmark | 11117 | 554 | 1134 |
| Europe | Estonia | 1794 | 64 | 81 |
| Europe | Faroe_Islands | 187 | 0 | 0 |
| Europe | Finland | 6443 | 304 | 870 |
| Europe | France | 143845 | 28132 | 6695 |
| Europe | Georgia | 713 | 12 | 103 |
| Europe | Germany | 176752 | 8147 | 10661 |
| Europe | Gibraltar | 149 | 0 | 5 |
| Europe | Greece | 2850 | 166 | 187 |
| Europe | Guernsey | 252 | 13 | 0 |
| Europe | Holy_See | 12 | 0 | 0 |
| Europe | Hungary | 3641 | 473 | 491 |
| Europe | Iceland | 1803 | 10 | 4 |
| Europe | Ireland | 24315 | 1571 | 2067 |
| Europe | Isle_of_Man | 336 | 24 | 9 |
| Europe | Italy | 227364 | 32330 | 12907 |
| Europe | Jersey | 306 | 29 | 13 |
| Europe | Kosovo | 989 | 29 | 129 |
| Europe | Latvia | 1016 | 21 | 116 |
| Europe | Liechtenstein | 83 | 1 | 0 |
| Europe | Lithuania | 1577 | 60 | 149 |
| Europe | Luxembourg | 3971 | 109 | 120 |
| Europe | Malta | 584 | 6 | 100 |
| Europe | Moldova | 6553 | 228 | 2077 |
| Europe | Monaco | 97 | 5 | 2 |
| Europe | Montenegro | 324 | 9 | 0 |
| Europe | Netherlands | 44447 | 5748 | 3128 |
| Europe | North_Macedonia | 1858 | 110 | 319 |
| Europe | Norway | 8268 | 234 | 315 |
| Europe | Poland | 19739 | 962 | 4999 |
| Europe | Portugal | 29660 | 1263 | 3478 |
| Europe | Romania | 17387 | 1141 | 3280 |
| Europe | Russia | 308705 | 2972 | 142776 |
| Europe | San_Marino | 656 | 41 | 57 |
| Europe | Serbia | 10833 | 235 | 1042 |
| Europe | Slovakia | 1496 | 28 | 67 |
| Europe | Slovenia | 1468 | 105 | 20 |
| Europe | Spain | 232555 | 27888 | 10510 |
| Europe | Sweden | 31523 | 3831 | 7605 |
| Europe | Switzerland | 30575 | 1629 | 598 |
| Europe | Ukraine | 19230 | 564 | 6046 |
| Europe | United_Kingdom | 248293 | 35704 | 47617 |
| Europe | Oceania | |||
| Europe | Australia | 7079 | 100 | 204 |
| Europe | Fiji | 18 | 0 | 0 |
| Europe | French_Polynesia | 60 | 0 | 0 |
| Europe | Guam | 165 | 5 | 14 |
| Europe | New_Caledonia | 18 | 0 | 0 |
| Europe | New_Zealand | 1153 | 21 | 14 |
| Europe | Northern_Mariana_Islands | 22 | 2 | 7 |
| Europe | Papua_New_Guinea | 8 | 0 | 0 |
| Other | Cases_on_an_international_conveyance_Japan | 696 | 7 | 0 |
| Total | 4960975 | 327904 | 1245289 |
Ryc.1. Mapa geograficznego rozmieszczenia przypadków COVID-19 według stanu na dzień 21 maja 2020 r. (ECDC)
Ryc.2. Geograficzne rozmieszczenie przypadków COVID-19 według stanu na dzień 21 maja 2020 r. (ECDC)
Ryc.3. Geograficzne rozmieszczenie zgonów z powodu COVID-19 według stanu na dzień 21 maja 2020 r. (ECDC)
Ryc. 4. Mapa geograficznego rozmieszczenia skumulowanej liczby przypadków COVID-19 na 100 000 ludności, według stanu na dzień 21 maja 2020 r. (ECDC)
Ryc. 5. Mapa geograficznego rozmieszczenia skumulowanej, 14-dniowej liczby przypadków COVID-19 na 100 000 ludności, według stanu na dzień 21 maja 2020 r. (ECDC)
Tab. 2 Geograficzne rozmieszczenie przypadków COVID-19 w UE/EOG i Wielkiej Brytanii, według stanu na dzień 21 maja 2020 r. (ECDC)
| EU/EEA and the UK | Cases | Deaths | Reported cases per 100 000 population | Reported deaths per 100 000 population |
| United_Kingdom | 248293 | 35704 | 373.4 | 53.7 |
| Spain | 232555 | 27888 | 497.7 | 59.7 |
| Italy | 227364 | 32330 | 376.2 | 53.5 |
| Germany | 176752 | 8147 | 213.1 | 9.8 |
| France | 143845 | 28132 | 214.7 | 42.0 |
| Belgium | 55983 | 9150 | 490.1 | 80.1 |
| Netherlands | 44447 | 5748 | 257.9 | 33.4 |
| Sweden | 31523 | 3831 | 309.6 | 37.6 |
| Portugal | 29660 | 1263 | 288.5 | 12.3 |
| Ireland | 24315 | 1571 | 501.0 | 32.4 |
| Poland | 19739 | 962 | 52.0 | 2.5 |
| Romania | 17387 | 1141 | 89.3 | 5.9 |
| Austria | 16275 | 633 | 184.0 | 7.2 |
| Denmark | 11117 | 554 | 191.8 | 9.6 |
| Czechia | 8721 | 304 | 82.1 | 2.9 |
| Norway | 8268 | 234 | 155.6 | 4.4 |
| Finland | 6443 | 304 | 116.8 | 5.5 |
| Luxembourg | 3971 | 109 | 653.4 | 17.9 |
| Hungary | 3641 | 473 | 37.3 | 4.8 |
| Greece | 2850 | 166 | 26.6 | 1.5 |
| Bulgaria | 2331 | 120 | 33.2 | 1.7 |
| Croatia | 2234 | 96 | 54.6 | 2.3 |
| Iceland | 1803 | 10 | 509.9 | 2.8 |
| Estonia | 1794 | 64 | 135.8 | 4.8 |
| Lithuania | 1577 | 60 | 56.5 | 2.2 |
| Slovakia | 1496 | 28 | 27.5 | 0.5 |
| Slovenia | 1468 | 105 | 71.0 | 5.1 |
| Latvia | 1016 | 21 | 52.7 | 1.1 |
| Cyprus | 922 | 17 | 77.5 | 1.4 |
| Malta | 584 | 6 | 120.8 | 1.2 |
| Liechtenstein | 83 | 1 | 218.9 | 2.6 |
| Total | 1328457 | 159172 |
Ryc.6. Mapa geograficznego rozmieszczenia przypadków COVID-19 w UE/EOG i Wielkiej Brytanii, według stanu na dzień 21 maja 2020 r. (ECDC)
Spośród potwierdzonych przypadków COVID-19 w Chinach, 3,8% (1716/44672) stanowili pracownicy opieki zdrowotnej. Spośród nich 14,8% miało ciężką postać choroby lub było w stanie krytycznym, a 5% osób z ciężką postacią choroby zmarło. Najnowsze dane z Włoch pokazują, że 9% przypadków COVID-19 to pracownicy opieki zdrowotnej, a w regionie Lombardii do 20%. W Hiszpanii pracownicy opieki zdrowotnej stanowią aż 26% przypadków COVID-19. W holenderskim badaniu pracownicy opieki zdrowotnej zostali przebadani dobrowolnie na COVID-19, a 6% z nich uzyskało wynik pozytywny.
Objawy COVID-19
Objawy COVID-19 obejmowały gorączkę, kaszel, duszności, ból mięśni, zmęczenie. Badania RTG klatki piersiowej wykazały typowe cechy wirusowego zapalenia płuc z rozlanymi obustronnymi naciekami.
Zgodnie z danymi WHO z dnia 1 marca 2020 r., większość pacjentów z COVID-19 to osoby dorosłe. Spośród 44672 pacjentów z Chin z potwierdzoną infekcją, 2,1% było w wieku poniżej 20 lat. Najczęściej zgłaszanymi objawami były gorączka, suchy kaszel i duszność, a większość pacjentów (80%) doświadczyła łagodnej postaci choroby. U około 14% zakażenie przebiegało w postaci ciężkiej choroby, a 5% chorych było w stanie krytycznym. Wczesne doniesienia sugerowały, iż nasilenie się choroby powiązane jest z wiekiem (> 60 lat) i chorobą współistniejącą.
Do 21 kwietnia 2020 r. do Europejskiego Systemu Nadzoru (TESSy) zgłoszono 389 850 przypadków COVID-19 potwierdzonych laboratoryjnie. Informacje na temat objawów były dostępne dla 100 233 przypadków z 12 krajów; większość przypadków pochodziła z Niemiec (94%), Portugalii (3%) i Czech (2%). Wśród tych przypadków najczęściej zgłaszanym objawem klinicznym była gorączka/dreszcze (48,7%), suchy lub mokry kaszel (24%), ból gardła (11,8%), ogólne osłabienie (8,4%), ból (6,9%), katar (3,6%) i biegunka (1,7%).
Dzieci stanowiły bardzo mały odsetek z 266 393 przypadków zgłoszonych do TESSy do dnia 6 kwietnia 2020 r. (o znanym wieku (<10 lat (1,1%), 10–19 lat (2,5%)). Wśród dzieci dominują łagodne objawy oddechowe lub żołądkowo-jelitowe.
Ciężka postać choroby i hospitalizacja
W Chinach i Stanach Zjednoczonych hospitalizacja wystąpiła w 10,6% i 20,7–31,4% zgłoszonych przypadków COVID-19. Doniesiono, że mediana długości pobytu na oddziałach intensywnej terapii wynosi około siedmiu dni dla osób, które przeżyły, i ośmiu dni dla osób, które zmarły.
Według danych z Wielkiej Brytanii, bazując na 690 przypadkach osób w stanie krytycznym, pobyt na oddziale intensywnej terapii wyniósł 4 dni dla osób, które przeżyły i 5 dni dla osób, które zmarły.
Wśród wszystkich przypadków z krajów UE/EOG i Wielkiej Brytanii:
- Hospitalizacja wystąpiła w 32% (48 755 z 152 375) przypadków zgłoszonych z 26 krajów.
- Ciężka choroba (wymagająca intensywnej terapii i / lub wsparcia układu oddechowego) stanowi 2 859 z 120 788 (2,4%) przypadków zgłoszonych z 16 krajów.
Wśród hospitalizowanych przypadków:
- Ciężką chorobę zgłoszono w 9,2% (3 567 z 38 960) przypadków hospitalizowanych z 19 krajów.
- Śmierć nastąpiła w 1005 spośród 9368 (11%) przypadków hospitalizowanych z 21 krajów.
Odsetki hospitalizacji według wieku we wszystkich przypadkach na podstawie danych TESSy wykazały podwyższone ryzyko wśród osób w wieku 60 lat i starszych.
Grupy podwyższonego ryzyku wystąpienia ciężkiej postaci choroby i śmierci
Bezwzględna liczba zgonów była wyższa wśród osób w wieku powyżej 65 lat. Osoby w wieku 65–79 lat stanowiły 44% wszystkich zgonów, a osoby w wieku 80 lat i powyżej – 46%.
Dane z Włoch, Hiszpanii, Szwecji, Szwajcarii i Holandii potwierdzają wcześniejsze doniesienia dot. grup podwyższonym ryzyku wystąpienia ciężkiej postaci choroby i śmierci. Do tych grup należą osoby starsze powyżej 70. roku życia oraz osoby z chorobami współistniejącymi, takimi jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca , choroby sercowo-naczyniowe, przewlekłe choroby układu oddechowego, stan upośledzenia odporności, choroba nowotworowa oraz otyłość (73,4% osób w stanie krytycznym z BMI 30–40+).
Przenoszenie
Wirus przenosi się drogą kropelkową.
RNA wirusa wykrywano w kale , krwi pełnej , surowicy , ślinie, próbkach z noso-gardzieli i moczu. Należy zauważyć, że wykrycie RNA wirusa za pomocą PCR nie jest równoznaczne z zakaźnością, chyba że zakaźne cząsteczki wirusa zostaną potwierdzone przez izolację wirusa i hodowlę z poszczególnych próbek.
Okres inkubacji
Okres inkubacji trwa najczęściej 5–6 dni (1–14 dni). W jednym z badań wykazano, że u 97,5% osób z zakażeniem SARS-CoV-2 objawy kompatybilne z COVID-19 pojawiają się w ciągu 11,5 dnia.
Zapobieganie i kontrola zakażeń w społeczeństwie
Istnieją dowody, bazujące na innych zakażeniach układu oddechowego, że środki podejmowane przez dane osoby, takie jak rygorystyczna higiena rąk, odpowiednie zasady ochrony podczas kaszlu i kichania oraz stosowanie masek na twarz, podczas choroby, przyczyniają się do zmniejszenia ryzyka przeniesienia/zakażenia SARS-CoV-2.
- Rygorystyczne mycie rąk, unikanie dotykania twarzy, oczu i ust oraz odpowiednie zasady ochrony podczas kaszlu i kichania są nadal zalecane jako jedne z głównych środków zapobiegania i kontroli zakażeń w społeczeństwie.
- Stosowanie medycznych masek na twarz powinno być traktowane priorytetowo dla pracowników opieki zdrowotnej. Ponadto, gdy maska jest noszona przez osobę z objawami oddechowymi, zmniejsza ryzyko zarażenia innych przed zasięgnięciem porady lekarskiej, podczas oceny lekarskiej i do momentu umieszczenia w izolacji.
- Stosowanie masek na twarz w miejscach publicznych może służyć jako środek kontroli źródła zakażenia, w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się infekcji w społeczeństwie poprzez minimalizację wydalania kropelek oddechowych przez osoby zakażone, u których nie wystąpiły jeszcze objawy lub u których nie występują objawy.
- Używanie masek na twarz przez społeczeństwo powinno być traktowane jedynie jako środek uzupełniający, a nie jako zamiennik zalecanych już środków zapobiegawczych, w tym zachowanie bezpiecznej odległości, odpowiednie zasady ochrony podczas kaszlu i kichania, skrupulatna higiena rąk i unikanie dotykania twarzy, nosa, oczu i ust.
- Można rozważyć użycie niemedycznych masek na twarz, zwłaszcza jeśli – ze względu na problemy z zaopatrzeniem – medyczne maski na twarz muszą być traktowane priorytetowo w celu użycia ich jako środki ochrony indywidualnej dla pracowników opieki zdrowotnej.
- Odpowiednie stosowanie masek na twarz jest kluczem do skutecznych działań zapobiegawczych i można je poprawić poprzez kampanie edukacyjne.
Koronawirus SARS-CoV-2 jest wirusem osłonkowym, podatnym na działanie wszystkich rozpuszczalników lipidów (tłuszczów). Należy pamiętać o częstym myciu rąk wodą z mydłem lub dezynfekować je środkiem na bazie alkoholu.
Źródło: gis.gov.pl