Zachorowania na COVID-19 (zapalenie płuc spowodowane nowym koronawirusem SARS-CoV-2)
W dniu 31 grudnia 2019 r. w Wuhan, w prowincji Hubei, w Chinach zgłoszono grupę przypadków zapalenia płuc o nieznanej etiologii. W dniu 9 stycznia 2020 r. Chińskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób ogłosiło, że czynnikiem, który wywołał epidemię choroby (COVID-19) jest nowy koronawirus (SARS-CoV-2).
W okresie od 31 grudnia 2019 r. do 24 kwietnia 2020 r. odnotowano łącznie 2 668 135 potwierdzonych przypadków COVID-19, w tym 190 236 zgonów (7,1%) (Tab.1).
Najwięcej zgonów zgłoszono w następujących krajach: Stany Zjednoczone (49 963), Włochy (25 549), Hiszpania (22 157), Francja (21 856), Wielka Brytania (18 738) i Belgia (6 490).
Tab.1. Geograficzne rozmieszczenie przypadków COVID-19 według stanu na dzień 24 kwietnia 2020 r. (ECDC)
| Region | Places reporting cases | Cases | Deaths | Confirmed cases in the last 14 days |
| Africa | Algeria | 3007 | 407 | 1341 |
| Africa | Angola | 25 | 2 | 6 |
| Africa | Benin | 58 | 1 | 28 |
| Africa | Botswana | 22 | 1 | 9 |
| Africa | Burkina_Faso | 616 | 41 | 173 |
| Africa | Burundi | 11 | 1 | 8 |
| Africa | Cameroon | 1401 | 49 | 671 |
| Africa | Cape_Verde | 82 | 1 | 75 |
| Africa | Central_African_Republic | 17 | 0 | 6 |
| Africa | Chad | 40 | 0 | 29 |
| Africa | Congo | 186 | 6 | 126 |
| Africa | Cote_dIvoire | 1004 | 14 | 560 |
| Africa | Democratic_Republic_of_the_Congo | 394 | 25 | 179 |
| Africa | Djibouti | 986 | 2 | 846 |
| Africa | Egypt | 3659 | 276 | 1960 |
| Africa | Equatorial_Guinea | 84 | 1 | 66 |
| Africa | Eritrea | 39 | 0 | 6 |
| Africa | Eswatini | 32 | 1 | 20 |
| Africa | Ethiopia | 116 | 3 | 60 |
| Africa | Gabon | 167 | 2 | 123 |
| Africa | Gambia | 10 | 1 | 6 |
| Africa | Ghana | 1154 | 9 | 776 |
| Africa | Guinea | 862 | 6 | 668 |
| Africa | Guinea_Bissau | 52 | 0 | 17 |
| Africa | Kenya | 320 | 14 | 136 |
| Africa | Liberia | 101 | 8 | 70 |
| Africa | Libya | 60 | 2 | 36 |
| Africa | Madagascar | 121 | 0 | 28 |
| Africa | Malawi | 33 | 3 | 25 |
| Africa | Mali | 309 | 21 | 250 |
| Africa | Mauritania | 7 | 1 | 0 |
| Africa | Mauritius | 331 | 9 | 17 |
| Africa | Morocco | 3568 | 155 | 2194 |
| Africa | Mozambique | 46 | 0 | 29 |
| Africa | Namibia | 16 | 0 | 0 |
| Africa | Niger | 671 | 24 | 261 |
| Africa | Nigeria | 981 | 31 | 693 |
| Africa | Rwanda | 154 | 0 | 41 |
| Africa | Sao_Tome_and_Principe | 8 | 0 | 4 |
| Africa | Senegal | 479 | 6 | 229 |
| Africa | Seychelles | 11 | 0 | 1 |
| Africa | Sierra_Leone | 64 | 1 | 57 |
| Africa | Somalia | 328 | 14 | 316 |
| Africa | South_Africa | 3953 | 75 | 2019 |
| Africa | South_Sudan | 4 | 0 | 2 |
| Africa | Sudan | 162 | 13 | 148 |
| Africa | Togo | 88 | 6 | 15 |
| Africa | Tunisia | 918 | 38 | 275 |
| Africa | Uganda | 74 | 0 | 21 |
| Africa | United_Republic_of_Tanzania | 285 | 10 | 260 |
| Africa | Zambia | 76 | 3 | 37 |
| Africa | Zimbabwe | 29 | 3 | 18 |
| America | Anguilla | 3 | 0 | 0 |
| America | Antigua_and_Barbuda | 24 | 3 | 5 |
| America | Argentina | 3423 | 165 | 1529 |
| America | Aruba | 100 | 2 | 18 |
| America | Bahamas | 72 | 11 | 31 |
| America | Barbados | 76 | 6 | 10 |
| America | Belize | 18 | 2 | 9 |
| America | Bermuda | 99 | 5 | 51 |
| America | Bolivia | 703 | 43 | 435 |
| America | Bonaire, Saint Eustatius and Saba | 6 | 0 | 4 |
| America | Brazil | 49492 | 3313 | 31635 |
| America | British_Virgin_Islands | 5 | 1 | 2 |
| America | Canada | 42099 | 2146 | 21351 |
| America | Cayman_Islands | 66 | 1 | 21 |
| America | Chile | 11812 | 168 | 5840 |
| America | Colombia | 4561 | 215 | 2338 |
| America | Costa_Rica | 687 | 6 | 148 |
| America | Cuba | 1235 | 43 | 720 |
| America | Curaçao | 14 | 1 | 0 |
| America | Dominica | 16 | 0 | 0 |
| America | Dominican_Republic | 5543 | 265 | 3194 |
| America | Ecuador | 11183 | 560 | 6218 |
| America | El_Salvador | 250 | 8 | 133 |
| America | Falkland_Islands_(Malvinas) | 12 | 0 | 7 |
| America | Greenland | 11 | 0 | 0 |
| America | Grenada | 15 | 0 | 3 |
| America | Guatemala | 384 | 11 | 258 |
| America | Guyana | 70 | 7 | 33 |
| America | Haiti | 72 | 5 | 42 |
| America | Honduras | 519 | 47 | 137 |
| America | Jamaica | 252 | 6 | 189 |
| America | Mexico | 11633 | 1069 | 8192 |
| America | Montserrat | 11 | 0 | 2 |
| America | Nicaragua | 10 | 2 | 4 |
| America | Panama | 5166 | 146 | 2414 |
| America | Paraguay | 220 | 9 | 91 |
| America | Peru | 20914 | 572 | 15658 |
| America | Puerto_Rico | 1416 | 69 | 733 |
| America | Saint_Kitts_and_Nevis | 15 | 0 | 4 |
| America | Saint_Lucia | 15 | 0 | 1 |
| America | Saint_Vincent_and_the_Grenadines | 13 | 0 | 1 |
| America | Sint_Maarten | 73 | 12 | 23 |
| America | Suriname | 10 | 1 | 0 |
| America | Trinidad_and_Tobago | 115 | 8 | 6 |
| America | Turks_and_Caicos_islands | 11 | 1 | 3 |
| America | United_States_of_America | 869172 | 49963 | 403139 |
| America | United_States_Virgin_Islands | 54 | 3 | 4 |
| America | Uruguay | 557 | 12 | 124 |
| America | Venezuela | 298 | 10 | 127 |
| Asia | Afghanistan | 1281 | 42 | 797 |
| Asia | Bahrain | 2217 | 8 | 1330 |
| Asia | Bangladesh | 4186 | 127 | 3856 |
| Asia | Bhutan | 7 | 0 | 2 |
| Asia | Brunei_Darussalam | 138 | 1 | 3 |
| Asia | Cambodia | 122 | 0 | 3 |
| Asia | China | 83884 | 4636 | 959 |
| Asia | India | 23077 | 718 | 16665 |
| Asia | Indonesia | 7775 | 647 | 4482 |
| Asia | Iran | 87026 | 5481 | 20806 |
| Asia | Iraq | 1677 | 83 | 445 |
| Asia | Israel | 14882 | 193 | 4914 |
| Asia | Japan | 12240 | 317 | 7573 |
| Asia | Jordan | 437 | 7 | 65 |
| Asia | Kazakhstan | 2334 | 22 | 1532 |
| Asia | Kuwait | 2399 | 14 | 1489 |
| Asia | Kyrgyzstan | 656 | 8 | 358 |
| Asia | Laos | 19 | 0 | 3 |
| Asia | Lebanon | 688 | 22 | 106 |
| Asia | Malaysia | 5603 | 95 | 1375 |
| Asia | Maldives | 110 | 0 | 91 |
| Asia | Mongolia | 36 | 0 | 20 |
| Asia | Myanmar | 132 | 5 | 105 |
| Asia | Nepal | 48 | 0 | 39 |
| Asia | Oman | 1716 | 9 | 1259 |
| Asia | Pakistan | 11155 | 237 | 6554 |
| Asia | Palestine | 336 | 2 | 73 |
| Asia | Philippines | 6981 | 462 | 2905 |
| Asia | Qatar | 7764 | 10 | 5388 |
| Asia | Saudi_Arabia | 13930 | 121 | 10643 |
| Asia | Singapore | 11178 | 12 | 9269 |
| Asia | South_Korea | 10708 | 240 | 258 |
| Asia | Sri_Lanka | 368 | 7 | 178 |
| Asia | Syria | 42 | 3 | 23 |
| Asia | Taiwan | 427 | 6 | 47 |
| Asia | Thailand | 2839 | 50 | 366 |
| Asia | Timor_Leste | 23 | 0 | 21 |
| Asia | Turkey | 101790 | 2491 | 59508 |
| Asia | United_Arab_Emirates | 8756 | 56 | 5766 |
| Asia | Uzbekistan | 1778 | 7 | 1196 |
| Asia | Vietnam | 268 | 0 | 13 |
| Asia | Yemen | 1 | 0 | 0 |
| Europe | Albania | 663 | 27 | 254 |
| Europe | Andorra | 724 | 37 | 141 |
| Europe | Armenia | 1596 | 27 | 675 |
| Europe | Austria | 14985 | 508 | 1737 |
| Europe | Azerbaijan | 1548 | 20 | 622 |
| Europe | Belarus | 8022 | 60 | 6536 |
| Europe | Belgium | 42797 | 6490 | 17814 |
| Europe | Bosnia_and_Herzegovina | 1413 | 53 | 538 |
| Europe | Bulgaria | 1097 | 52 | 473 |
| Europe | Croatia | 1981 | 50 | 574 |
| Europe | Cyprus | 795 | 17 | 231 |
| Europe | Czechia | 7188 | 213 | 1619 |
| Europe | Denmark | 8073 | 394 | 2438 |
| Europe | Estonia | 1592 | 45 | 385 |
| Europe | Faroe_Islands | 187 | 0 | 3 |
| Europe | Finland | 4284 | 172 | 1679 |
| Europe | France | 120804 | 21856 | 34470 |
| Europe | Georgia | 425 | 5 | 207 |
| Europe | Germany | 150383 | 5321 | 36858 |
| Europe | Gibraltar | 133 | 4 | 10 |
| Europe | Greece | 2463 | 125 | 508 |
| Europe | Guernsey | 245 | 10 | 54 |
| Europe | Holy_See | 9 | 0 | 1 |
| Europe | Hungary | 2383 | 250 | 1193 |
| Europe | Iceland | 1789 | 10 | 141 |
| Europe | Ireland | 17607 | 794 | 10214 |
| Europe | Isle_of_Man | 307 | 16 | 117 |
| Europe | Italy | 189973 | 25549 | 46347 |
| Europe | Jersey | 276 | 19 | 93 |
| Europe | Kosovo | 669 | 19 | 442 |
| Europe | Latvia | 778 | 11 | 189 |
| Europe | Liechtenstein | 82 | 1 | 3 |
| Europe | Lithuania | 1410 | 40 | 455 |
| Europe | Luxembourg | 3665 | 83 | 550 |
| Europe | Malta | 445 | 3 | 108 |
| Europe | Moldova | 2926 | 80 | 1637 |
| Europe | Monaco | 94 | 4 | 10 |
| Europe | Montenegro | 319 | 5 | 67 |
| Europe | Netherlands | 35729 | 4177 | 13967 |
| Europe | North_Macedonia | 1300 | 56 | 637 |
| Europe | Norway | 7345 | 180 | 1185 |
| Europe | Poland | 10511 | 454 | 4936 |
| Europe | Portugal | 22353 | 820 | 8397 |
| Europe | Romania | 10096 | 527 | 4894 |
| Europe | Russia | 62773 | 555 | 52642 |
| Europe | San_Marino | 501 | 40 | 168 |
| Europe | Serbia | 7276 | 139 | 4409 |
| Europe | Slovakia | 1325 | 15 | 624 |
| Europe | Slovenia | 1366 | 79 | 242 |
| Europe | Spain | 213024 | 22157 | 60578 |
| Europe | Sweden | 16755 | 2021 | 7614 |
| Europe | Switzerland | 28414 | 1267 | 4919 |
| Europe | Ukraine | 7647 | 193 | 5755 |
| Europe | United_Kingdom | 138078 | 18738 | 73001 |
| Oceania | Australia | 6667 | 75 | 515 |
| Oceania | Fiji | 18 | 0 | 3 |
| Oceania | French_Polynesia | 57 | 0 | 6 |
| Oceania | Guam | 140 | 5 | 12 |
| Oceania | New_Caledonia | 18 | 0 | 0 |
| Oceania | New_Zealand | 1114 | 17 | 99 |
| Oceania | Northern_Mariana_Islands | 14 | 2 | 3 |
| Oceania | Papua_New_Guinea | 8 | 0 | 6 |
| Other | Cases_on_an_international_conveyance_Japan | 696 | 7 | 0 |
| Total | 2668135 | 190236 | 1104318 |
Ryc.1. Mapa geograficznego rozmieszczenia przypadków COVID-19 według stanu na dzień 24 kwietnia 2020 r. (ECDC)
Ryc.2. Geograficzne rozmieszczenie przypadków COVID-19 według stanu na dzień 24 kwietnia 2020 r. (ECDC)
Ryc. 3. Mapa geograficznego rozmieszczenia skumulowanej liczby przypadków COVID-19 na 100 000 ludności, według stanu na dzień 24 kwietnia 2020 r. (ECDC)
Ryc. 4. Mapa geograficznego rozmieszczenia skumulowanej, 14-dniowej liczby przypadków COVID-19 na 100 000 ludności, według stanu na dzień 24 kwietnia 2020 r. (ECDC)
Tab. 2 Geograficzne rozmieszczenie przypadków COVID-19 w UE/EOG i Wielkiej Brytanii, według stanu na dzień 24 kwietnia 2020 r. (ECDC)
| EU/EEA and the UK | Cases | Deaths | Reported cases per 100 000 population | Reported deaths per 100 000 population |
| Spain | 213024 | 22157 | 455.9223 | 47.42128 |
| Italy | 189973 | 25549 | 314.362 | 42.27777 |
| Germany | 150383 | 5321 | 181.3418 | 6.416415 |
| United_Kingdom | 138078 | 18738 | 207.6705 | 28.18211 |
| France | 120804 | 21856 | 180.3388 | 32.62711 |
| Belgium | 42797 | 6490 | 374.687 | 56.81983 |
| Netherlands | 35729 | 4177 | 207.3528 | 24.24117 |
| Portugal | 22353 | 820 | 217.4044 | 7.975287 |
| Ireland | 17607 | 794 | 362.7687 | 16.35931 |
| Sweden | 16755 | 2021 | 164.5361 | 19.84646 |
| Austria | 14985 | 508 | 169.3787 | 5.742035 |
| Poland | 10511 | 454 | 27.67615 | 1.195412 |
| Romania | 10096 | 527 | 51.84365 | 2.706181 |
| Denmark | 8073 | 394 | 139.251 | 6.796096 |
| Norway | 7345 | 180 | 138.2111 | 3.387065 |
| Czechia | 7188 | 213 | 67.64734 | 2.004575 |
| Finland | 4284 | 172 | 77.63612 | 3.117043 |
| Luxembourg | 3665 | 83 | 603.0658 | 13.65743 |
| Greece | 2463 | 125 | 22.95932 | 1.165211 |
| Hungary | 2383 | 250 | 24.39403 | 2.559172 |
| Croatia | 1981 | 50 | 48.44231 | 1.222673 |
| Iceland | 1789 | 10 | 505.9761 | 2.828262 |
| Estonia | 1592 | 45 | 120.5253 | 3.406809 |
| Lithuania | 1410 | 40 | 50.54609 | 1.433932 |
| Slovenia | 1366 | 79 | 66.07422 | 3.821276 |
| Slovakia | 1325 | 15 | 24.32527 | 0.27538 |
| Bulgaria | 1097 | 52 | 15.6174 | 0.740296 |
| Cyprus | 795 | 17 | 66.84801 | 1.429454 |
| Latvia | 778 | 11 | 40.38324 | 0.570971 |
| Malta | 445 | 3 | 92.03152 | 0.620437 |
| Liechtenstein | 82 | 1 | 216.3018 | 2.637826 |
| Total | 1031156 | 111152 |
Ryc.5. Mapa geograficznego rozmieszczenia przypadków COVID-19 w UE/EOG i Wielkiej Brytanii, według stanu na dzień 24 kwietnia 2020 r. (ECDC)
Spośród potwierdzonych przypadków COVID-19 w Chinach, 3,8% (1716/44672) stanowili pracownicy opieki zdrowotnej. Spośród nich 14,8% miało ciężką postać choroby lub było w stanie krytycznym, a 5% osób z ciężką postacią choroby zmarło. Najnowsze dane z Włoch pokazują, że 9% przypadków COVID-19 to pracownicy opieki zdrowotnej, a w regionie Lombardii do 20%. W Hiszpanii pracownicy opieki zdrowotnej stanowią aż 26% przypadków COVID-19. W holenderskim badaniu pracownicy opieki zdrowotnej zostali przebadani dobrowolnie na COVID-19, a 6% z nich uzyskało wynik pozytywny.
Objawy COVID-19
Objawy COVID-19 obejmowały gorączkę, kaszel, duszności, ból mięśni, zmęczenie. Badania RTG klatki piersiowej wykazały typowe cechy wirusowego zapalenia płuc z rozlanymi obustronnymi naciekami.
Zgodnie z danymi WHO z dnia 1 marca 2020 r., większość pacjentów z COVID-19 to osoby dorosłe. Spośród 44672 pacjentów z Chin z potwierdzoną infekcją, 2,1% było w wieku poniżej 20 lat. Najczęściej zgłaszanymi objawami były gorączka, suchy kaszel i duszność, a większość pacjentów (80%) doświadczyła łagodnej postaci choroby. U około 14% zakażenie przebiegało w postaci ciężkiej choroby, a 5% chorych było w stanie krytycznym. Wczesne doniesienia sugerowały, iż nasilenie się choroby powiązane jest z wiekiem (> 60 lat) i chorobą współistniejącą.
Do 6 kwietnia 2020 r. do Europejskiego Systemu Nadzoru (TESSy) zgłoszono 325 843 przypadki COVID-19 potwierdzone laboratoria. Informacje na temat objawów były dostępne dla 58 277 przypadków z 11 krajów; większość (99,8%) tych przypadków pochodziła z Niemiec. Wśród tych przypadków najczęściej zgłaszanym objawem klinicznym była gorączka (35%), suchy lub mokry kaszel (16%), ból gardła (9,1%), ogólne osłabienie (5,3%) i ból (3,5%).
Dzieci stanowiły bardzo mały odsetek z 266 393 przypadków zgłoszonych do TESSy do dnia 6 kwietnia (o znanym wieku (<10 lat (1,1%), 10–19 lat (2,5%)). Wśród dzieci dominują Łagodne objawy oddechowe lub żołądkowo-jelitowe.
Ciężka postać choroby i hospitalizacja
W Chinach i Stanach Zjednoczonych hospitalizacja wystąpiła w 10,6% i 20,7–31,4% zgłoszonych przypadków COVID-19. Doniesiono, że mediana długości pobytu na oddziałach intensywnej terapii wynosi około siedmiu dni dla osób, które przeżyły, i ośmiu dni dla osób, które zmarły.
Według danych z Wielkiej Brytanii, bazując na 690 przypadkach osób w stanie krytycznym, pobyt na oddziale intensywnej terapii wyniósł 4 dni dla osób, które przeżyły i 5 dni dla osób, które zmarły.
Wśród wszystkich przypadków z krajów UE/EOG i Wielkiej Brytanii:
- Hospitalizacja wystąpiła w 32% (48 755 z 152 375) przypadków zgłoszonych z 26 krajów.
- Ciężka choroba (wymagająca intensywnej terapii i / lub wsparcia układu oddechowego) stanowi 2 859 z 120 788 (2,4%) przypadków zgłoszonych z 16 krajów.
Wśród hospitalizowanych przypadków:
- Ciężką chorobę zgłoszono w 9,2% (3 567 z 38 960) przypadków hospitalizowanych z 19 krajów.
- Śmierć nastąpiła w 1005 spośród 9368 (11%) przypadków hospitalizowanych z 21 krajów.
Odsetki hospitalizacji według wieku we wszystkich przypadkach na podstawie danych TESSy wykazały podwyższone ryzyko wśród osób w wieku 60 lat i starszych.
Grupy podwyższonego ryzyku wystąpienia ciężkiej postaci choroby i śmierci
Bezwzględna liczba zgonów była wyższa wśród osób w wieku powyżej 65 lat. Osoby w wieku 65–79 lat stanowiły 44% wszystkich zgonów, a osoby w wieku 80 lat i powyżej – 46%.
Dane z Włoch, Hiszpanii, Szwecji, Szwajcarii i Holandii potwierdzają wcześniejsze doniesienia dot. grup podwyższonym ryzyku wystąpienia ciężkiej postaci choroby i śmierci. Do tych grup należą osoby starsze powyżej 70. roku życia oraz osoby z chorobami współistniejącymi, takimi jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca , choroby sercowo-naczyniowe, przewlekłe choroby układu oddechowego, stan upośledzenia odporności, choroba nowotworowa oraz otyłość (73,4% osób w stanie krytycznym z BMI 30–40+).
Przenoszenie
Wirus przenosi się drogą kropelkową.
RNA wirusa wykrywano w kale , krwi pełnej , surowicy , ślinie, próbkach z noso-gardzieli i moczu. Należy zauważyć, że wykrycie RNA wirusa za pomocą PCR nie jest równoznaczne z zakaźnością, chyba że zakaźne cząsteczki wirusa zostaną potwierdzone przez izolację wirusa i hodowlę z poszczególnych próbek.
Okres inkubacji
Okres inkubacji trwa najczęściej 5–6 dni (1–14 dni). W jednym z badań wykazano, że u 97,5% osób z zakażeniem SARS-CoV-2 objawy kompatybilne z COVID-19 pojawiają się w ciągu 11,5 dnia.
Zapobieganie i kontrola zakażeń w społeczeństwie
Istnieją dowody, bazujące na innych zakażeniach układu oddechowego, że środki podejmowane przez dane osoby, takie jak rygorystyczna higiena rąk, odpowiednie zasady ochrony podczas kaszlu i kichania oraz stosowanie masek na twarz, podczas choroby, przyczyniają się do zmniejszenia ryzyka przeniesienia/zakażenia SARS-CoV-2.
- Rygorystyczne mycie rąk, unikanie dotykania twarzy, oczu i ust oraz odpowiednie zasady ochrony podczas kaszlu i kichania są nadal zalecane jako jedne z głównych środków zapobiegania i kontroli zakażeń w społeczeństwie.
- Stosowanie medycznych masek na twarz powinno być traktowane priorytetowo dla pracowników opieki zdrowotnej. Ponadto, gdy maska jest noszona przez osobę z objawami oddechowymi, zmniejsza ryzyko zarażenia innych przed zasięgnięciem porady lekarskiej, podczas oceny lekarskiej i do momentu umieszczenia w izolacji.
- Stosowanie masek na twarz w miejscach publicznych może służyć jako środek kontroli źródła zakażenia, w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się infekcji w społeczeństwie poprzez minimalizację wydalania kropelek oddechowych przez osoby zakażone, u których nie wystąpiły jeszcze objawy lub u których nie występują objawy.
- Używanie masek na twarz przez społeczeństwo powinno być traktowane jedynie jako środek uzupełniający, a nie jako zamiennik zalecanych już środków zapobiegawczych, w tym zachowanie bezpiecznej odległości, odpowiednie zasady ochrony podczas kaszlu i kichania, skrupulatna higiena rąk i unikanie dotykania twarzy, nosa, oczu i ust.
- Można rozważyć użycie niemedycznych masek na twarz, zwłaszcza jeśli – ze względu na problemy z zaopatrzeniem – medyczne maski na twarz muszą być traktowane priorytetowo w celu użycia ich jako środki ochrony indywidualnej dla pracowników opieki zdrowotnej.
- Odpowiednie stosowanie masek na twarz jest kluczem do skutecznych działań zapobiegawczych i można je poprawić poprzez kampanie edukacyjne.
Koronawirus SARS-CoV-2 jest wirusem osłonkowym, podatnym na działanie wszystkich rozpuszczalników lipidów (tłuszczów). Należy pamiętać o częstym myciu rąk wodą z mydłem lub dezynfekować je środkiem na bazie alkoholu.
Instrukcja jak poprawnie i skutecznie myć ręce znajduje się poniżej.
Źródło: www.gis.gov.pl