Odra jest chorobą zakaźną wywołaną przez wirus odry, który przenoszony jest drogą kropelkową, powietrzną lub przez bezpośredni kontakt z osobą chorą. Choroba rozpoczyna się wystąpieniem objawów nieżytowych:
- wysoka temperatura,
- kaszel,
- katar,
- ostry nieżyt błony śluzowej gardła,
- nieżyt spojówek,
- po 2-3 dniach pojawia się wysypka na skórze twarzy i szyi, która rozprzestrzenia się na tułów i kończyny,
- po 5-6 dniach wysypka ustępuje w takiej kolejności, w jakiej się pojawiła.
Zachorowaniu często towarzyszą powikłania, których ryzyko wzrasta wraz z wiekiem. Leczenie odry polega na łagodzeniu objawów
i nawadnianiu chorego. Przechorowanie odry trwale uodparnia organizm.
Do powikłań w przebiegu odry należą:
- biegunka i silne odwodnienie organizmu,
- zapalenie ucha środkowego,
- zapalenie płuc,
- zapalenie mózgu,
- drgawki,
- zgon występuje,
- podostre stwardniające zapalenie mózgu.
Najgroźniejszym powikłaniem w przebiegu odry jest podostre stwardniające zapalenie mózgu, które ujawnia się od 4 do 10 lat po przejściu choroby i objawia się postępującym otępieniem, nasilającym się napięciem i sztywnością mięśni oraz drgawkami. Do zgonu dochodzi zwykle w ciągu 2 lat od pojawienia się pierwszych objawów. Leczenie powikłań odry wymaga hospitalizacji i zależy od rodzaju powikłań.
Szczepienie przeciwko odrze – Program Szczepień Ochronnych
W Polsce obowiązkowe szczepienia przeciw odrze wprowadzono w 1975 r. W Polsce dzieci i młodzież objęte są obowiązkowymi szczepieniami przeciw odrze, śwince i różyczce od 13 miesiąca życia do ukończenia 19 roku życia. Osobom nie zaszczepionym przeciwko odrze zgodnie z aktualnym PSO, należy podać dwie dawki szczepionki skojarzonej w odstępie co najmniej 4 tygodni.
Obecnie w Polsce dostępna jest skojarzona szczepionka zawierająca żywe, atentowane (osłabione) wirusy odry, świnki i różyczki (szczepionka popularnie nazywana MMR) lub wirusy odry, świnki, różyczki i ospy wietrznej (szczepionka MMR-V). Podanie tych szczepionek wywołuje odporność przeciw odpowiednio trzem i czterem chorobom zakaźnym.
Skuteczność szczepionek MMR i MMR-V jest bardzo wysoka. Po otrzymaniu dwóch dawek szczepionki MMR lub MMR-V co najmniej 96% (86%-100%) dzieci jest chronionych przed zachorowaniem na odrę.
Najlepiej skuteczność szczepionki obrazuje obserwacja trentów zachorowalności. W latach 1965-1974, liczba zachorowań wynosiła od 70 000 do 130 000 w latach pomiędzy epidemiami oraz od 135 000 do 200 000 w latach epidemicznych. Wprowadzenie szczepienia przeciwko odrze spowodowało ogromny spadek zachorowań na odrę. Przykładowo: w 2010 r. – zarejestrowano 13 przypadków zachorowań, w 2011 r. – 39, w 2012 r. – 70, w 2013 r. – 88, a w 2014 r. 110 osób zachorowało na odrę.
Źródło:
Magdzik W. „Choroby Zakaźne i pasożytnicze – epidemiologia i profilaktyka” Wydawnictwo alfa-medica Press. Bielsko Biała 2007.
http://szczepienia.pzh.gov.pl/
Oddział Nadzoru Epidemiologii
Data wprowadzenia: 05.02.2015 r.
Data ostatniej aktualizacji: 05.02.2015 r.